TY - JOUR T1 - TT - تاریخ و تحول نشر JF - icbr JO - icbr VL - 4 IS - 16 UR - http://icbr.faslnameh.org/article-1-454-fa.html Y1 - 2018 SP - 171 EP - 181 N2 - عنوان کتاب به‌اندازۀ کافی گویاست: درآمدی به تاریخ نشر کتاب از آغاز تا آستانۀ انقلاب. رویکرد غالب برای تنظیم محتوای کلی کتاب و حتی در هر 62 مقاله، تاریخی و اجتماعی است. برهمین­اساس، محقق ناچار است که به یک نگاه خطی و زمان‌مکان‌دار کم‌وبیش وفادار باشد، اما گستردگی مباحث مرتبط با نشر و تأثیر بی‌چون‌وچرا و بی‌اغراق هرگونه وقایع اجتماعی در سطح ملی و جهانی بر نشر به‌گونه‌ای است که مطالعه و پژوهش دربارۀ مسائل نشر و حتی دسته‌بندی و ساختاردهی به محتوا و نتایج را در چنین بستر تاریخی دشوار می‌کند. این را اضافه کنید به کمبود آزاردهندۀ منابع و محتوا در حوزۀ تاریخ ایران و نشر که آذرنگ بارها در این اثر به آن اشاره کرده‌است. نقد این اثر بدون توجه به چنین محدودیت‌ها و برجسته‌کردن برخی از کمبودها بی­شک بی‌انصافی است و به بی‌راهه می‌رود. اتفاقاً باید نقطۀ قوت آن را در همین مسئله دانست که درآمدی به تاریخ نشر کتاب در ایران است و ادعای نویسنده نیز همین است. این اثر بیش از هر چیز داشته‌ها و ناداشته‌ها را برجسته کرده و از آن مهم‌تر فرضیه‌هایی را برای وحدت‌بخشی به مطالب و دامنۀ گستردۀ نشر و تعامل یا ارتباط متقابل نشر و اجتماع مطرح کرده‌است: مانند بیشتر کارهای آذرنگ (در همین زمینه: «تاریخ شفاهی نشر در ایران»، مجلۀ بخارا، نشر ققنوس؛ «تاریخ ترجمه در ایران»، بخارا، ققنوس؛ «نشر و تمدن» بخارا. ازطرف‌دیگر باید آن را مکمل دیگر آثار آذرنگ در همین زمینه دانست. آذرنگ براساس یک نقشۀ راه، بسیاری از مسائل نشر و موضوعات مرتبط با آن را با رویکردی عمدتاً تاریخی و اجتماعی برجسته کرده‌است. نتیجۀ این مطالعات نیز نقشۀ راه و درآمدی بر مطالعات این حوزه و حوزۀ فرهنگ، تمدن و اجتماع است. M3 ER -