دوره 4، شماره 13 و 14 - ( فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات 1396 )                   جلد 4 شماره 13 و 14 صفحات 78-71 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

بشیر حسن. راهنمای عملی در روش‌های پژوهش کیفی، معرفی و نقد کتاب راهنمای عملی تحلیل گفت‌وگو، گفتمان و سند. فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات. 1396; 4 (13 و 14) :71-78

URL: http://icbr.faslnameh.org/article-1-389-fa.html


چکیده:   (1971 مشاهده)
شکست نسبی روش‌های کمی در علوم­ انسانی و اجتماعی، زمینه را برای گسترش روش‌های کیفی آماده کرده‌است. عدد، شمارش، اندازه‌گیری و سنجش در رابطه با رفتارها و گرایش­‌‍های انسانی، نتوانستند واقعیت او را به‌خوبی بازنمایی کنند. نگاه کیفی، نگاه متّکی­بر تعیین شاخص‌ها، ارزیابی رفتارها و طبقه‌­بندی گرایش‌ها است. به­‌همین‌­دلیل از نگاه ‌استقرایی بهره‌­مند شده‌است. اگر نگاه قیاسی را یک نگاه کلان، ثابت، تاریخمند و تعمیمی بدانیم، نگاه ‌استقرایی ویژگی موقعیتی، جزئی، غیرتعمیمی، غیرتاریخمند و سیال دارد. این ویژگی اگرچه منطق ثابت پیروی از یک نظریه یا یک رویکرد را به­چالش کشیده‌ و ثبات لازم برای تثبیت یک نگاه علمی را دچار نوسان کرده‌است، اما زمینه را برای بروز و ظهور نظریه‌های گوناگون مرتبط با موقعیت‌ها و شرایط خاص هر منطقه و فرهنگ فراهم کرده‌ که خود می­تواند در ظهور نوعی از استقلال فکری، هویتی و فرهنگی تأثیرگذار باشد. یکی از روش‌های مهم کیفی که تحولی اساسی در فهم جهان متن به­وجود آورده، تحلیل گفتمان است. تحلیل گفتمان، روشی است که علاوه­‌بر متن به فرامتن و زمینۀ خلق متن نیز توجه اساسی دارد، موضوعی که در هیچ­یک از روش‌های کیفی به‌­این‌­اندازه موردتوجه نبوده‌است. بیشتر یا تقریباً همۀ کتاب‌هایی که درمورد تحلیل گفتمان ترجمه شده‌­اند، بیانگر رویکردهای نظری و نه­‌چندان روشن این روش کیفی است. به‌­عبارت‌­دیگر، روشی مشخص و قابل­‌پیروی همانند روش‌های کمی نداشته‌­اند. این معضل روشی، زمینه را برای برداشت‌های گوناگون در تحلیل گفتمان به‌­وجود آورده و تَشتُّت فراوانی را در این رابطه ایجاد کرده‌است. کتاب راهنمای عملی تحلیل گفت‌وگو، گفتمان و سند نوشتۀ تیم رَپلی با ترجمۀ عبدالله بیچرانلو، در تلاش است که یک روش عملی و کاربردی را در این رابطه ارائه کند که بتوان آن را در سه حوزۀ مرتبطِ گفت‌وگو، گفتمان و سند به‌کار گرفت. به­‌دلیل اهمیت این رویکرد روشی و نگاه کاربردی به آن، در این‌جا به معرفی و نقد کتاب یادشده می­پردازیم. البته نقد یک کتاب به‌­معنای کاستن از ارج و اهمیت آن نیست، بلکه زمینۀ لازم را برای رشد بهتر علمی و عملی ـ­که در گسترش و غنی­‌سازی دانش اهمیت به‌سزایی داردـ مهیا می‌کند.
 
واژه‌های کلیدی: روش‌های کیفی، گفت‌وگو، گفتمان، سند.
متن کامل [PDF 311 kb]   (64 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1396/11/23 | پذیرش: 1396/11/23 | انتشار: 1396/11/23

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Information & Communication Quarterly Book Review

Designed & Developed by : Yektaweb